استاد برجسته حوزه علمیه قم ابراز كرد: اقتصاد مقاومتی شامل فكر و اندیشه تولید می‌شود و باید همه اندیشمندان نهایت تلاش فكری خود را جهت انجام اختراعات و ابتكارات انجام دهند تا تولید ما بالا برود، از طرف دیگر در امور مصرفی باید اقتصاد مقاومتی را نشان داد و باید سعی كنیم كمتر مصرف كرده و قناعت داشته باشیم، در واقع هزینه‌ها را كمتر كنیم و مواد اولیه‌ای كه در هر زمینه‌ای داریم را كمتر بسوزانیم و از بین ببریم تا بتوانیم مایه‌های اقتصادی لازم را برای مقاومت در برابر فشارها داشته باشیم.

آیت‌الله غرویان با اشاره به این‌كه هم در تولید، هم در توزیع و مصرف باید اساس مقاومت كردن و پایداری را رعایت كنیم، شاخصه‌های اقتصاد مقاومتی را مورد اشاره قرار داد و افزود: بیشترین تأكید بنده بر سر اختراع و ابتكار است، در شرایط فشار اقتصادی باید سعی كنیم تولیدات خود را با تكیه بر فناوری و تكنولوژی افزایش دهیم و راه‌های فرآوری محصولات و استفاده از طبیعت و منابع خدادای را نیز بالا ببریم تا بتوانیم بنیان‌های اقتصادی خود را تقویت كنیم.

وی نقش حوزه‌های علمیه و دانشگاه‌ها را در تبیین مؤلفه‌های اقتصاد مقاومتی بسیار مهم ارزیابی كرد و افزود: حوزه‌های علمیه در این راستا بیشتر نقش نظریه‌پردازی را بازی كرده و دانشگاه‌ها نقش سخت‌افزاری و اجرایی این اندیشه‌ها را بر عهده دارند؛ چراكه دانشگاه‌های ما در علم و صنعت باید به سمت تولید و استفاده از منابع ملی و نعمت‌های الهی و خدادادی بروند و آن چه از انرژی‌ها وجود دارد را از قوه به فعلیت درآورند تا آن را جهت تقویت بنیان‌های اقتصادی به كار بندند.

آیت‌الله غرویان نقش دولت و برنامه‌ریزی این نهاد را در عملی شدن مؤلفه‌های اقتصاد مقاومتی بسیار مهم دانست و بیان كرد: كار اساسی دولت باید این باشد كه از متفكران اقتصاد حوزه و دانشگاه دعوت كند و در نشست مشتركی اقتصاد مقاومتی را بازتعریف كنند و متفكران و فیلسوفان اقتصاد شرایط اقتصادی، مفاهیم اساسی و راه‌های پیاده شدن اقتصاد مقاومتی را ارائه دهند.

عضو هیئت علمی جامعةالمصطفی(ص) العالمیة ادامه داد: دیگر اقدام دولت باید این باشد كه در برنامه‌های درسی حوزه و دانشگاه مفاهیم اقتصاد مقاومتی گنجانده و تعلیم داده شود تا طلاب و دانشجویان در سطوح مختلف با مفاهیم آن آشنا شوند، هم‌چنین دولت باید برای تببین اقتصاد مقاومتی و مراحلی كه باید طی شود برنامه‌ریزی داشته باشد و در این زمینه بودجه‌گذاری كند.

استاد برجسته حوزه علمیه قم تولید ملی را اساس اقتصاد مقاومتی ذكر كرد و افزود: این‌كه بتوانیم از منابع موجود در كشور خودمان نیازهای اقتصادی را برآورده كنیم و مصرف داخلی و استفاده از منابع ملی را به حداكثر رسانده تا نیاز خود را به بیگانگان كمتر كنیم بسیار مهم است و این امر ارتباط مستقیم و تنگاتنگی با نامگذاری سال 91 از سوی مقام معظم رهبری به سال تولید ملی و حمایت از كار و سرمایه ایرانی دارد.

 

 

 

 

 

 

 

 

سیره اقتصادی پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله

 

 

 

---

 

این روزها با گسترش تحریم های بی سابقه بر علیه جمهوری اسلامی ایران، مسئله اقتصاد مقاومتی به صورت جدی و گسترده از سوی مقام معظم رهبری بیان شده است و از همه ارگان ها و سازمان ها و آحاد جامعه خواسته شده است كه برای این مسئله  اهمیت قائل شوند و آن را در حوزه مسئولیت های خود اجرایی كنند .

 

---

 

 

 

 

 

 

در این میان صدا و سیما برای معرفی این موضوع مهم مسئولیت بسیار سنگینی بر دوش دارد و می تواند با معرفی اقتصاد مقاوتی در قالب های مختلف  فیلم سریال گزارش خبر و ... مردم را به آن تشویق كند .

 

یكی از ابزارهای خوب صدا و سیما برای معرفی این مسئله، معرفی سیره پیامبر اكرم و امامان معصوم در این مسئله است كه چگونه با تاكید  و توصیه بر مدیریت صحیح اقتصاد، توانستند جامعه آن روز را از چنگال مشكلات رهایی بخشند و به همین جهت تصمیم گرفتیم در این مقاله به برخی از ابعاد اقتصاد مقاومتی در زندگی رسول خدا صلی الله علیه و آله بپردازیم تا به عنوان الگویی مناسب  در این حوزه هم برای مسئولین و هم برای مردم در جامعه معرفی شود .

 

مقام معظم رهبری  در سخنرانی های متعدد برای موفقیت در حوزه اقتصاد مقاومتی چهار ركن مهم و اساسی را بیان كردند و فرمودند باید این چهار ركن در دستور كار سازمان ها و دستگاه هی اجرایی قرار بگیرد، این 4 ركن اصلی شامل اصلاح الگوی مصرف، كار و اشتغال، مصرف كالاهای داخلی و استفاده از همه ظرفیت ها در كشور است.

 

با مطالعه سیره پیامبر اعظم در می یابیم كه یكی از ابعاد زندگی رسول خدا موضوع اقتصاد مقاومتی بوده است و حضرت با تاكید و توصیه های  متعدد بر این چهار ركن اساسی  توانستند بر دشمنان پیروز شوند و این پیروزی می تواند درس مهمی برای كشور و جامعه ما باشد.

 

 

 

ركن اول: اصلاح الگوی مصرف

 

سیره رسول خدا سراسر ساده زیستی و پرهیز از هر گونه اسراف و تبذیر بود چنانچه پیرامون شخصیت پیامبر اینگونه نقل می كنند (کـان رَسُول اللّه (صلی الله علیه و آله ) خَفیفُ الْمَۆُونَةٌ: یعنی در زندگی ساده زیستی را انتخاب کرده بود.)( سیری در سیرهء نبوی،ص 201)

 

و به همین جهت با اسراف و رفاه طلبی  به شدت مبارزه می كرد و چنانچه در كتب تاریخی بیان شده است هدیه پیامبر به افراد رفاه طلب یك زمین خشك و بی علف بود كه از آنها می خواست كه آن را آباد كنند .

 

سیره رسول خدا صلی الله علیه و آله بر این بود كه از تمام ظرفیت های كه جامعه به خوبی استفاده كند تا یک كار به سرانجام برسد و به همین جهت از افراد مختلف برای نهایی شدن كار ها استفاده می كرد از ثروت حضرت خدیجه سلام الله علیها گرفته تا درایت امیر المؤمنین علیه السلام و همچنین مشورت با افراد متعهد و متخصص از جمله اقدامات پیامبر اعظم در این راستا بوده است

 

 

 

ركن دوم: كار و اشتغال

 

سیره و سنت پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله بر این بود كه اگر جامعه ای بخواهد مستقل و  قدرتمند به حیات اجتماعی و سیاسی خود ادامه بدهد، ناچار به اشتغال زایی و مبارزه با بیكاری و تن پروری است و به همین جهت برای رسیدن به این هدف مهم بر اشتغال زایی و فعالیت افراد در جامعه تاكید می كرد و خود نیز برای ایجاد كار برای جوانان تلاش می كرد .

 

در سیره پیامبر بسیار دیده می شود كه افرادی فقیر به خدمت پیامبر می رسیدند اما حضرت به جای اینكه به آنها كمكی كند آنها را به كار و تلاش تشویق می كرد.

 

رسول خدا بیكاری و تكدی گری را لكه سیاهی می دانست كه در قیامت افراد به آن دچار می شوند و به همین جهت برای ایجاد كار و تولید ملی در جامعه دو اقدام مهم انجام می دانند :

 

اول اینكه  سرمایه اولیه ای را تهیه و در اختیار افراد جویای كار قرار می دادند تا اینكه صاحب كسب و كار شوند 

 

دوم اینكه با افراد جویای كار مشورت  و سپس آنها را راهنمایی می كردند تا بتوانند شغل مناسب و مورد مورد علاقه خود را پیدا كنند:

 

نقل است یكی از یاران رسول خدا صلی الله علیه و آله دچار فقر و محرومیت شده بود. روزی به پیشنهاد همسرش تصمیم گرفت به خدمت آن حضرت برود و با بیان مشكلی كه برایش پیش آمده، از رسول خدا صلی الله علیه و آله كمك بخواهد. وی با همین نیت به حضور رسول خدا صلی الله علیه و آله رفت، اما قبل از اینكه سخنی بگوید، حضرت به او فرمود: «هر كس از ما كمكی بخواهد، ما به او كمك می كنیم، ولی اگر خود را بی نیاز بداند و دست حاجت پیش مخلوقی دراز نكند، خداوند او را بی نیاز می كند.» او با شنیدن این سخن به خانه برگشت. روز دوم و سوم نیز هنگامی كه برای گرفتن كمك از رسول خدا صلی الله علیه و آله نزد آن حضرت رفت، همین سخنان را از ایشان شنید. این بار احساس كرد به خودش اعتماد و اطمینان بیشتری دارد. از این رو، به سراغ یكی از دوستانش رفت و تیشه ای از او به امانت گرفت. سپس به صحرا رفت و مقداری هیزم جمع كرد و فروخت و شب از دسترنج خود مقداری آذوقه تهیه كرد. روز بعد، دوباره كار خود را از سر گرفت و مدتی نگذشت كه از همین راه، صاحب سرمایه و ثروت شد. روزی رسول خدا صلی الله علیه و آله او را دید و لبخندی زد و فرمود: «نگفتم هر كس از ما كمكی بخواهد، ما به او كمك می كنیم، ولی اگر خود را بی نیاز بداند و دست حاجت پیش مخلوقی دراز نكند، خداوند او را بی نیاز خواهد كرد.) (داستان راستان، ج 1، ص 6)

 

 

 

 

طبق سیره پیامبر اعظم اولین وظیفه مسئولین در جامعه اسلامی برای مبارزه با تحریم ها اهمیت دادن به موضوع اشتغال و ایجاد شغل های مناسب برای جوانان جویای كار است ،چرا كه می توان  اشتغال  را به عنوان یكی از مهمترین اركان در اقتصاد مقاومتی محسوب كرد.

 

 

 

 

 

ركن سوم: مصرف كالاهای داخلی

 

سیره پیامبر اكرم  صلی الله علیه و آله این بود كه همیشه به افراد یك جامعه توصیه می كرد تا از دسترنج خود بخورید و فوائد زیادی را برای این كار بیان می كردند از جمله اینكه هر فردی از دسترنج خودش بخورد خداوند متعال با نظر رحمت به او نگاه می كند و او را عذاب نمی كند :

 

(کلوا من کَدّ اَیدیکم * مَن اَكَل مِن كَدِّ یَده، نَظَرَ اللهُ اِلَیه بالرَّحمَةِ، ثُمَّ لا یُعَذِّبهُ اَبَداً: از دسترنج خویش بخورید و هر کس از دسترنج خویش بخورد خداوند با نظر رحمت به او نگاه خواهد کـرد و او را عـذاب نـمـی کند.)(الحیاة، ج 3، ص 322)(بحارالانوار، ج 103، باب 1)

 

 

 

 

 همچنین تاكید فراوان داشتند بر اینكه كارهای خود را خودتان انجام دهید و هرگز از دیگران به اندازه یك چوب مسواك كمك نخواهید :

 

(لا یـَسـْتـَعْنَ اَحَدَکُمْ بِالنّاسِ وَلَوْ فی قَضْمِةٍ مِنْ سـِواکٍ: کـارهـای خـود را خـود انجام دهید و هرگز از دیگران ، اندازه یک چوب مسواک ، کمک نـخـواهـیـد.)( سیره نبوی،ج اول،ص 343)

 

به تحقیق می توان این دستورات و توصیه های رسول خدا را كه در حوزه فردی بیان كرده اند را در حوزه اجتماع و همچنین جامعه اسلامی عمومیت داد و رمز موفقیت جامعه اسلامی را در این نكته دانست كه جامعه ای می تواند به موفقیت دست پیداكند و در برابر ابر قدرت های دنیا  مبارزه كند كه همه میایحتاج خود را خودش تهیه كند و حتی به اندازه یك چوب مسواك محتاج دیگران نباشد.

 

 

 

ركن چهارم: استفاده از همه ظرفیت های كشور

 

سیره رسول خدا  صلی الله علیه و آله بر این بود كه از تمام ظرفیت های كه جامعه به خوبی استفاده كند تا یک كار به سرانجام برسد و به همین جهت از افراد مختلف برای نهایی شدن كارها استفاده می كرد از ثروت حضرت خدیجه سلام الله علیها گرفته تا درایت امیر المؤمنین علیه السلام و همچنین مشورت با افراد متعهد و متخصص از جمله اقدامات پیامبر اعظم  در این راستا بوده است .

 

خلاصه كلام آنكه جامعه ای می تواند به عزت و سربلندی برسد كه اولا استعدادهای درونی خود را كاملا بشناسد و ثانیا با اعتماد به نفس و توكل به خدای متعال از تمام ظرفیت های خود در راستای عملی شدن اقتصاد مقاومتی بهره ببرد و با انجام این امور است كه طبق وعده خداوند متعال كه فرمود: ِ (وَ لَنْ یَجْعَلَ اللَّهُ لِلْكافِرینَ عَلَى الْمُۆْمِنینَ سَبیلاً : و خداوند هرگز بر [زیانِ‏] مۆمنان، براى كافران راه [تسلّطى‏] قرار نداده است.)(النساء: 141) جامعه اسلامی می تواند با استقلال و عزت و سربلندی پایدار باشد و زیر سلطه هیچ ابر قدرتی نباشد.